Tại Thành phố Hồ Chí Minh (TP. HCM) hiện có 63 dự án nhà ở thương mại đang thực hiện nhưng phải chững lại do vướng mắc trong việc thực hiện thủ tục đầu tư, bởi cả 63 dự án này đều có nguồn gốc đất do đền bù đất nông nghiệp hoặc đất chuyên dùng. Trong khi đó, theo quy định tại Khoản 1 Điều 23 Luật Nhà ở 2014, để thực hiện dự án xây dựng nhà ở thương mại, diện tích đất mà doanh nghiệp sử dụng phải là đất ở thuộc quyền sử dụng hợp pháp.
Trong số 63 dự án nhà ở thương mại đang gặp vướng mắc, có đến:
– 45 dự án đã có Quyết định công nhận chủ đầu tư nhưng hết hiệu lực;
– 07 dự án đã được Chấp thuận chủ trương đầu tư nhưng chưa thực hiện công nhận chủ đầu tư;
– 11 dự án đã được chấp thuận đầu tư, trong đó:
– 01 dự án đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở;
– 01 dự án đã thực hiện nghĩa vụ tài chính;
– 03 dự án đã ban hành quyết định thu hồi đất, giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất;
– 06 dự án chưa ban hành quyết định thu hồi đất, giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất.
Theo Sở Xây dựng, diện tích đất sử dụng để thực hiện xây dựng nhà ở thương mại tại 63 dự án trên đều được xác định là đất ở trong đồ án quy hoạch được duyệt.
Do vậy, để hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ những vướng mắc trên, Sở Xây dựng TP. HCM trình Uỷ ban nhân dân (UBND TP. HCM) kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận phương án tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Theo đó UBND TP. HCM đề xuất: “Diện tích đất có nguồn gốc do đền bù đất nông nghiệp hoặc đất chuyên dùng, nếu đã được xác định là đất ở trong đồ án quy hoạch được duyệt hoặc đã có văn bản của cơ quan thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để triển khai dự án xây dựng nhà ở hoặc đã được ghi trong quyết định thu hồi đất khi giải phóng mặt bằng là để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở thì diện tích đất đó được coi là đất ở”.
Vấn đề đặt ra là quyết định của Thủ tướng Chính phủ:
Với kiến nghị trên, nếu được Thủ tướng chấp thuận thì thành phố sẽ hướng dẫn để:
– Nhà đầu tư của 45 dự án hết hiệu lực Quyết định công nhận chủ đầu tư thực hiện lại thủ tục Quyết định chủ trương đầu tư theo quy định tại Điều 170, Điều 171 Luật Nhà ở 2014 và thủ tục công nhận chủ đầu tư theo Khoản 2, Khoản 3 Điều 18 Nghị định 99/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 hướng dẫn Luật Nhà ở;
– Nhà đầu tư của 18 dự án còn lại sẽ được UBND TP. HCM hướng dẫn để tiếp tục thực hiện các thủ tục đầu tư tiếp theo.
Trường hợp Thủ tướng không chấp thuận phương án kiến nghị của UBND TP. HCM thì buộc thành phố phải yêu cầu cả 58 dự án thực hiện lại thủ tục Quyết định chủ trương đầu tư, trừ 5 dự án gồm: 01 đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở; 01 dự án đã thực hiện nghĩa vụ tài chính; 03 dự án đã ban hành quyết định thu hồi đất, giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất;
Đối với 5 dự án này hoặc là được tiếp tục thực hiện thủ tục đầu tư tiếp theo hoặc phải thực hiện lại thủ tục Quyết định chủ trương đầu tư và Công nhận chủ đầu tư. Trong trường hợp phải thực hiện lại thủ tục Quyết định chủ trương đầu tư và Công nhận chủ đầu tư thì nhà đầu tư sẽ phải được hoàn trả lại những nghĩa vụ tài chính đã thực hiện và buộc cơ quan có thẩm quyền hủy bỏ các quyết định thu hồi đất, giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất đã ban hành.
Ngoài ra, để đi đến giai đoạn được chấp thuận đầu tư hoặc công nhận chủ đầu tư thì các nhà đầu tư đã bỏ ra một số vốn khổng lồ cho việc nhận chuyển quyền sử dụng đất và các vấn đề liên quan khác. Nhưng đến nay, khi phương án kiến nghị của UBND TP. HCM không được Chính phủ chấp thuận, điều này có thể dẫn đến việc doanh nghiệp phải bắt đầu lại thủ tục đầu tư, vốn đầu tư cũng từ đó mà “ngâm” lâu hơn. Về phía cơ quan Nhà nước, từ đó cũng có nguy cơ phải đối mặt với hàng loạt khiếu nại và yêu cầu bồi thường từ nhà đầu tư.
